De Collectie Bulskampveld bewaart het onderstel van een bijzondere driewielkar. Met een driewielkar bracht de landbouwer werktuigen zoals de ploeg en de eg maar ook mest en zaaigoed naar het land. Door de drie wielen kon de boer de kar makkelijk draaien. Dit type driewielkar is echter absoluut niet wendbaar. Ontdek hier het verhaal achter de zogenaamde ‘zotte kar’ van Maurice Deschodt uit Wormhout!
Het onderstel van de driewielkar met inventarisnummer 470 uit Wormhout (Frans-Vlaanderen)
Er bestaan verschillende types driewielkarren. De variant met het volledig roterend voorwiel is het best bekend en ook meest gebruikt. Er bestaat ook een driewielkar waarvan het voorwiel niet onder het snak – de opwaartse buiging in het onderstel vooraan de kar – draait, maar tussen de balken van het onderstel loopt. Dit type driewielkarwordt ook wel sleep- of slijkkar genoemd. Het voorwiel is ofwel op een vaste as geplaatst en kan dan enkel rechtdoor lopen. Of de as kan schuin naar voor en naar achter schuiven in een U-vormige beugel. Het voorwiel heeft zo een beperkte draaimogelijkheid. Dit maakt de kar moeilijk bestuurbaar. Landbouwers gaven het terecht de bijnaam ‘zotte kar’ of ‘stomme kar’. Van dit kartype zijn er slechts enkele bewaard gebleven. Naast het exemplaar in de Collectie Bulskampveld zijn er onderstellen bekend uit Reninge en uit Beveren-aan-de-IJzer bewaard in het Openluchtmuseum Bokrijk en het Openluchtmuseum Bachten de Kupe. In Navigo in Oostduinkerke is een kleiner model van hetzelfde type bewaard dat vissers van de Westkust gebruikten om hun vangsten naar huis te brengen.
Tekening door Johan Vansteenkiste van het onderstel van de driewielkar met inv. nr. 470.
De driewielkar was eigendom van Maurice Deschodt (1929-1993), een molenaar uit het Frans-Vlaamse Wormhout. De vader van Deschodt, Abel, gebruikte deze kar met vrij dikke wielen sporadisch tot aan de Tweede Wereldoorlog. Naast molenaar was Abel ook landbouwer. Met de sleepkar haalde hij o.a. bieten van het veld. Hij gebruikte de kar ook voor het vervoer van zakken graan. De as van het beperkt zwenkbare voorwiel kon heen en weer schuiven in de ijzeren beugel onderaan de berries. Maar het was niet makkelijk om er mee te manoeuvreren. Deschodt had nog een tweede exemplaar met smallere wielen. De sleepkar was gekocht bij een wagenmaker uit Wormhout wellicht in de periode 1860-1920. Maurice Deschodt verkocht in 1987 zijn driewielkar aan de Provincie West-Vlaanderen.
Maurice Deschodt overleed als laatste beroepsmolenaar van Wormhout in 1993. Beeldbank Stichting Levende Molens Roosendaal, collectie Han Hardeman
Maurice Deschodt gaf zijn naam aan de staakmolen Deschodt in Wormhout. De molen is volledig uit hout vervaardigd. Volgens het opschrift is de molen in 1756 gemaakt door de gebroeders De Smyttere uit buurgemeente Arnèke. De twee verdiepingen tellende molen heeft een gewicht van naar schatting 80 ton en het wiekenkruis heeft een spanwijdte van 24 meter. Bewoners noemen de molen ook wel le géant des Flandres (de reus van Vlaanderen). In 1921 kocht Abel Deschodt de molen. Hij renoveerde het geheel en plaatste diverse mechanische krachtbronnen zoals een dieselmotor (1939), een locomobiel (1940-1945) en een elektromotor (na 1945). Deze zijn nog allemaal aanwezig. In 1966 schonk Abel Deschodt de molen aan de gemeente, één jaar voor zijn overlijden. Het molenaarsbedrijf werd overgenomen door zijn zoon Maurice. Die wilde opnieuw met windkracht werken maar het wiekenkruis was versleten. De gemeente Wormhout knapte samen met de hulp van de ‘Regionale Vereniging van vrienden van de Molen’ de molen terug op. In 1983 was de molen weer operatief. Later verwierf de gemeente ook het molenaarshuis. Vandaag is het geheel een toeristische attractie aan de Route de Cassel in Wormhout. De imposante molen is zeker een bezoek waard.
De molen Deschodt is de enige overblijvende molen in Wormhout. In 1806 waren er liefst 11. © Office de Tourisme Hauts de Flandre
CAG bewaart zo'n 25 driewielkarren in de Collectie Bulskampveld. Eén daarvan is zelfs erkend als topstuk. Ben je op zoek naar meer informatie over driewielkarren?