Wagenmakersfamilie Henneman

In de landelijke regio van het Meetjesland waren veel wagenmakers actief. Net na de Eerste Wereldoorlog richtte wagenmaker Camiel Henneman de wagenmakersbond van het Meetjesland op. Bijzonder aan Henneman is dat al zijn werktuigen bewaard bleven en opgesteld staan in landbouwmuseum Smoufelbeekhoeve in Donk/Maldegem.

Het atelier van Richard Henneman zoals het in 1968 erbij lag. Verzamelaar Arthur Vandendorpe kocht de collectie in die staat in 1970 aan. Collectie Jaak Vannevel.

Camiel Henneman

Aan het begin van de 19de eeuw waren er zes wagenmakerijen in Maldegem. In het centrum van de gemeente, in de Westeindestraat, stond in de eerste helft van de 19de eeuw de afspanning De Ploeg. Naast een herberg, waar paarden en koetsen van reizigers konden worden gestald, en een handel in verven, omvatte de zaak ook een bloeiende wagenmakerij. Bernardus Baert en zijn echtgenote Rosalie Blomme baatten het bedrijf uit. Hun enige dochter, Sabina (1866-1953) huwde in 1891 met Camiel Henneman (1866-1934). Het echtpaar Henneman-Baert bleef wonen in de ouderlijke woning van de bruid en legde zich vooral toe op de handel van verf en vernis. Na het overlijden van zijn schoonvader zette Camiel de wagenmakerij verder.

Het woonhuis uit 1914, met de schade opgelopen in 1918. Let op de brede toegangspoort. Achter de woning was er een atelier met aanpalend een droogloods voor hout. Familie Henneman.

Richard Henneman

Camiel en Sabina kregen twee kinderen: Richard (1892) en Marie (1898). In 1914 verhuisde het gezin naar een nieuwe locatie in de Westeindestraat. Achter het woonhuis bouwde Camiel een houten wagenmakersatelier. Het was opvallend dat het woonhuis geen voordeur had; een poort verleende doorgang voor in- en uitrijdende karren en wagens. Richard was voorbestemd om onderwijzer te worden maar door een oogletsel van vader Camiel moest hij vroegtijdig zijn vader opvolgen en de wagenmakerij verder zetten. In 1929 trouwde Richard met Germana De Deyne en samen kregen ze vijf kinderen. Vanaf de jaren 1940 kwam een einde aan de bloeiperiode van wagenmakerij Henneman. Bestellingen van nieuwe wagens en driewielkarren bleven uit.

Richard Henneman en Germana De Deyne met vier van hun vijf kinderen, voor 1945. Familie Henneman.

Wagenmakersbond

Camiel en Richard Henneman waren begaan met het wagenmakersvak. Op 12 januari 1919 werd immers op initiatief van Camiel Henneman de Wagenmakersbond van Maldegem en omliggende gesticht. Door het succes van de bond en na fusie met de wagenmakersbond van Eeklo ontstond al in 1920 de Centrale Wagenmakersbond van ’t Meetjesland met Henneman als voorzitter. De voornaamste activiteit van de bond bestond er in om de prijslijsten van de wagenmakersproducten regelmatig aan te passen en het reglement correct te doen naleven. De leden streden samen tegen onderlinge concurrentie en de steeds lagere inkomsten. In 1948 staakte de Wagenmakersbond van ’t Meetjesland haar werkzaamheden wegens een gebrek aan leden. Na het overlijden van Richard Henneman in 1968 bleef de wagenmakerij jarenlang onaangeroerd. Vandaag prijkt ze vol glorie in de Smoufelbeekhoeve.

De prijslijsten van de wagenmakersbonden geven een inzicht in de productie van de wagenmaker. Wielen kregen steeds een prominente rol in de prijslijsten. De breedte van de wielen bleek bovendien een belangrijk criterium. Alle leden kregen deze prijslijsten toegestuurd en moesten zich daaraan houden. Centrale wagenmakersbond van ’t Meetjesland, 1929. Collectie Jaak Vannevel.

Auteur

Paul De Ceuninck

Zie ook: De Ceuninck P., ‘Het agrarisch museum in Donk. Historiek van de wagenmakerij Henneman’, in: Heemkundige Kring Het Ambacht Maldegem. Jaarboek, 9 (2003), p. 185-223.

Terug naar boven