Kunstmeststrooier

Mest en vruchtbaar land

Het principe om mest te strooien op het land om het vruchtbaar(der) te maken, is eeuwenoud. De eerste verwijzingen omtrent mestgebruik gaan terug tot de oude Grieken en Romeinen. De kracht van mest zou echter al van de steentijd bekend zijn. Uiteraard was dit nog vrij beperkt. Wanneer er nog voldoende akkers beschikbaar zijn, werden gewoon andere gronden aangesneden. De nood tot bemesting was er nog niet. Pas wanneer gronden schaarser werden en de teelten elkaar op dezelfde grond afwisselden dat er meer aan nood aan mest was. Bij uitstek in Vlaanderen was dat het geval. Niet toevallig vond hier de potstal ingang: in een stal wordt stro over de uitwerpselen van het vee gelegd en laag na laag opgebouwd. De ontstane stalmest werd na verloop van tijd handmatig uitgeschept en naar het land gevoerd. Het concentraat zorgde voor een grote opbrengst. Boeren konden de vruchtbaarheid van de grond zo kunstmatig op peil houden en het bedrijf runnen op een beperkte oppervlakte.

Kunstmeststrooier

Door een groeiende intensieve gewassenteelt in de negentiende eeuw was er een tekort aan natuurlijke meststoffen en werden er kunstmeststoffen ontwikkeld. De ontdekking door Justus von Liebig dat planten voor hun groei afhankelijk zijn van kalium, fosfor en stikstof betekende het startpunt van de industriële ontwikkeling van kunstmeststoffen. Dankzij het Haber-Bosch procedé, waarbij ammoniak gewonnen wordt uit de verbinding tussen stikstof en waterstof, nam het gebruik van kunstmest enorm toe. Kunstmeststoffen geraakten snel ingeburgerd in de Vlaamse landbouw.

Rond 1900 was België één van de grootverbruikers per hectare ter wereld. In eerste instantie was dit - door de hoge aanschafprijs - alleen weggelegd voor de grote landbouwbedrijven. Vanaf de jaren 1920 verspreidde het gebruik zich ook over de kleinere bedrijven. De intrede van de kunstmest maakte het evenwel noodzakelijk om ‘speciale’ toestellen te voorzien die ook grote velden konden bedienen. De brede tweewielige strooimachine werpt door middel van een lange as met staafje, aangedreven door een van de grote wielen, de kunstmest achteraan uit over het veld. In de bak werden de kunstmeststoffen gedaan. Getrokken door het paard werden via een kamwieloverbrenging de korrels enigszins gelijkmatig over het land werden uitgespreid. Onder de bak is een brede rol aangebracht om de kunstmest aan te drukken. Dergelijke machines kenden een grote verspreiding en bleven tot in de jaren 1970 volop in gebruik.